Qonning umumiy holatiUmumiy qon tahlili (UQT) - umumiy salomatlik holatini baholash va turli patologiyalarni aniqlash imkonini beradi. U gemoglobin darajasini, eritrotsitlar, trombotsitlar, leykotsitlar va gematokrit miqdorini tekshirishni o‘z ichiga oladi, bu esa anemiya, yallig‘lanish yoki yuqumli jarayonlar mavjudligini aniqlash, shuningdek, qon ishlab chiqarish tizimi va immunitetning umumiy holatini baholash imkonini beradi.Koagulogramma - qon ivish tizimining turli parametrlarini baholaydigan kompleks tahlil. Bunda qon ivish vaqti, trombotsitlar soni, fibrinogen miqdori va qon ivishining boshqa omillari aniqlanadi. Ushbu tahlil trombozlar va qon ketishlarga moyillikni baholash, shuningdek, gemofiliya, trombofiliya, disfibrinogenemiya va boshqalar kabi qon ivishining buzilishlarini tashxislash va kuzatish uchun ishlatiladi.Qalqonsimon bez holatiTireotrop gomon (TTG) - qalqonsimon bez funksiyasini baholash uchun asosiy biomarker hisoblanadi. Uning tahlili gipotireoz yoki gipertireoz kabi qalqonsimon bez faoliyatidagi buzilishlarni aniqlash imkonini beradi. Bu test ayniqsa qalqonsimon bez faoliyatining buzilishiga shubha qilinganda, shuningdek, ushbu holatlarni davolash samaradorligini kuzatishda muhim ahamiyatga ega.T4 erkin - bu qalqonsimon bez tomonidan ishlab chiqariladigan va tanadagi metabolizmni tartibga solishda muhim rol o‘ynaydigan gormondir. Qondagi erkin T4 darajasini o‘lchash qalqonsimon bezning funksiyasini baholashga yordam beradi. Erkin T4 miqdorining ko‘payishi gipertireozni, kamayishi esa gipotireozni ko‘rsatishi mumkin.T3 erkin - bu qalqonsimon bez tomonidan ishlab chiqariladigan gormonning faol shakli bo‘lib, u tanadagi metabolizm va energiya almashinuvini tartibga solishda muhim rol o‘ynaydi. Erkin T3 darajasining oshishi odatda gipertireoz bilan bog‘liq, uning pasayishi esa gipotireoz yoki qalqonsimon bezning boshqa buzilishlarini ko‘rsatishi mumkin.Erkaklar salomatligiAndroflor skrining - bu erkaklar salomatligi holatini, shu jumladan jinsiy a’zolar funksiyasi, umumiy salomatlik va gormonlar darajasini baholash uchun mo‘ljallangan keng qamrovli tahlil. Ushbu tahlil odatda LG (lyuteinlovchi gormon) va FSG (follikulani rag‘batlantiruvchi gormon) kabi jinsiy gormonlar darajasini o‘lchashni, shuningdek, umumiy salomatlik va siydik-tanosil tizimi a’zolari faoliyatini baholashni o‘z ichiga oladi. Androflor skrining turli xil erkak kasalliklarini, masalan, erektil disfunksiya, gipogonadizm yoki boshqa endokrin kasalliklarni tashxislash va kuzatishda foydali bo‘lishi mumkin.Umumiy testosteron - qondagi testosteronning umumiy miqdori, shu jumladan oqsil bilan bog‘langan va erkin testosteron. Bu gormon erkaklarning jinsiy xususiyatlari va funksiyalarini, masalan, mushaklar, suyaklar va sochlarning o‘sishini tartibga solishda muhim rol o‘ynaydi, shuningdek, jinsiy mayl, erektil funksiya va kayfiyatga ta’sir qiladi. Qondagi umumiy testosteron miqdorini o‘lchash ushbu gormon yetishmovchiligi bilan bog‘liq bo‘lgan turli xil holatlarni, masalan, gipogonadizm (jinsiy bezlar funksiyasining yetishmovchiligi), jinsiy maylning pasayishi va erektil disfunksiyani tashxislashda foydali bo‘lishi mumkin.Erkin testosteron umumiy testosteronning bir qismi bo‘lib, u qondagi oqsillar bilan bog‘lanmagan va to‘qimalar va organlarga biologik ta’sir ko‘rsatish uchun mavjud. U jinsiy funksiya, ereksiya qobiliyati, mushaklar va suyaklar massasi, kayfiyat kabi erkak jinsiy xususiyatlari va funksiyalarini tartibga solishda muhim rol o‘ynaydi. Bu, ayniqsa, gipogonadizm va jinsiy maylning pasayishi kabi testosteron yetishmovchiligi bilan bog‘liq holatlarni aniqlashda foydali bo‘lishi mumkin.Onkologiya profilaktikasi
Umumiy PSA prostata bezi tomonidan ishlab chiqariladigan va odatda qonga kam miqdorda chiqariladigan oqsildir. Umumiy PSA darajasi yallig‘lanish, prostata giperplaziyasi yoki prostata saratoni kabi turli xil prostata holatlarida oshishi mumkin. Umumiy PSA darajasini o‘lchash prostata saratoni skriningi, diagnostikasi va monitoringi uchun biomarker sifatida ishlatiladi.
Erkin PSA - prostata spetsifik antigenining (PSA) bir qismi bo‘lib, u qondagi oqsillar bilan bog‘lanmagan va biologik ta’sir uchun mavjud bo‘lib qoladi. Qondagi erkin PSA darajasini o‘lchash umumiy PSA darajasida erkin PSA ulushini aniqlash uchun ishlatiladi. Bu PSA darajasining oshishini qiyosiy tashxislashda, ayniqsa prostata saratoniga shubha qilinganda foydali bo‘lishi mumkin.
Buyraklar holatiMochevina va kreatinin buyrak faoliyatining ko‘rsatkichlaridir. Mochevina va kreatinin darajasining oshishi glomerulyar filtratsiyaning pasayishi va/yoki buyrak funksiyalarining buzilishini ko‘rsatishi mumkin, chunki ular metabolizmning yakuniy mahsulotlari bo‘lib, ularning organizmdan chiqarilishi asosan buyraklar orqali amalga oshiriladi.Umumiy oqsil - qonda umumiy oqsil darajasining oshishi buyrak funksiyasining buzilishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, chunki buyraklar tanadagi oqsil darajasini tartibga solishda muhim rol o‘ynaydi. Bu ba’zi buyrak kasalliklari uchun xos bo‘lgan buyrak orqali oqsil yo‘qotilishi mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.Albumin oqsil bo‘lib, odatda buyraklar tomonidan filtrlanadi va qonga qaytariladi. Qondagi albumin miqdorini o‘lchash buyrak kasalliklari, masalan, nefropatiya yoki buyrak hujayralarining shikastlanishini aniqlashda foydali bo‘lishi mumkin. Qonda albumin miqdorining kamayishi buyrak faoliyatining buzilishidan, masalan, nefrotik sindromdan, shuningdek, organizmda oqsil almashinuvi bilan bog‘liq muammolardan darak berishi mumkin.Siydik kislotasi - qondagi siydik kislotasining darajasi buyrak faoliyatini tekshirishda nazorat qilinadi, chunki u purin birikmalarining metabolizmi mahsulotidir. Siydik kislotasining yuqori darajasi buyrak funksiyasining buzilishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin bo‘lgan podagra yoki giperurikemiya kabi holatlarni ko‘rsatishi mumkin.Siydikning umumiy tahlili - siydikning rangi, tiniqligi, zichligi, oqsil, glyukoza, eritrotsitlar, leykotsitlar va boshqalar kabi turli ko‘rsatkichlarini baholash imkonini beradi. Siydikda oqsil, eritrotsitlar yoki leykotsitlar miqdorining ko‘payishi yallig‘lanish, infeksiya yoki buyrak faoliyatining boshqa buzilishlari mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.
Vitaminlar va minerallarD vitamini - suyaklarning o‘sishi va rivojlanishida, shuningdek immunitet funksiyasida muhim rol o‘ynaydi. D vitamini yetishmasligi bolalarda raxit rivojlanishiga olib kelishi mumkin, shuningdek, boshqa kasalliklar va sog‘liq muammolari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.Ferritin va temir Ferritin organizmdagi temir zaxiralari uchun mas’ul bo‘lgan oqsildir. Qondagi ferritin va temir miqdorini tekshirish bolalarda, ayniqsa chaqaloqlar va o‘smirlarda faol o‘sish va rivojlanish davrida tez-tez uchraydigan temir tanqisligi tufayli kamqonlikni aniqlashga yordam beradi.Kalsiy - bu mineral suyaklar va tishlar salomatligi, shuningdek, tanadagi boshqa ko‘plab funksiyalar, jumladan, mushaklar va asab tizimi faoliyati uchun muhimdir. Kalsiyning past darajasi raxit, suyaklarning deformatsiyasi va boshqa sog‘liq muammolarining rivojlanishiga olib kelishi mumkin.Fosfor suyaklar va tishlarning shakllanishi, energiya almashinuvi, hujayra membranalarining ishlashi va asab tizimida signallarni uzatish kabi ko‘plab biologik jarayonlarda muhim rol o‘ynaydigan muhim mineraldir. Qondagi fosfor miqdorini o‘lchash organizmning umumiy holati va ko‘plab tizimlar, jumladan, suyak to‘qimasi, buyraklar va yurak-qon tomir tizimi faoliyatini baholashda foydali bo‘lishi mumkin.Yurak tekshiruviGomotsistein aminokislota bo‘lib, uning qondagi darajasi yurak-qon tomir kasalliklari rivojlanish xavfini baholash uchun marker sifatida ishlatilishi mumkin. Gomotsistein darajasining oshishi ateroskleroz, tromb hosil bo‘lishi, miokard infarkti, insult va boshqa yurak-qon tomir asoratlari xavfining oshishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.Xolesterin organizmning normal ishlashi uchun zarur bo‘lgan yog‘simon moddadir, ammo uning ortiqcha miqdori yurak-qon tomir kasalliklariga olib kelishi mumkin.Triglitseridlar - qonda uchraydigan va organizm uchun asosiy energiya manbai bo‘lgan yog‘ turi. Triglitseridlar darajasining oshishi yurak-qon tomir kasalliklari xavfining oshishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, ayniqsa PZLP xolesterin darajasi bir vaqtning o‘zida oshganda. Triglitseridlarning yuqori darajasi metabolik kasalliklar, qandli diabet, semirish yoki boshqa kasalliklardan darak berishi mumkin.Elektrokardiografiya yurakning elektr faolligini baholashning noinvaziv usuli hisoblanadi. EKG natijalari ritm anomaliyalari, ishemiya mavjudligi va darajasi, shuningdek, yurak faoliyatining boshqa patologiyalarini aniqlash imkonini beradi.Qandli diabet tekshiruvlariGlikirlangan gemoglobin gemoglobinning bir shakli bo‘lib, u gemoglobinning qondagi glyukoza bilan birikishidan hosil bo‘ladi. HbA1c darajasini o‘lchash so‘nggi 2−3 oy ichida qondagi glyukozaning o‘rtacha darajasi haqida ma’lumot beradi va diabet bilan og‘rigan bemorlarda glikemiyani nazorat qilishning muhim ko‘rsatkichi hisoblanadi. HbA1c darajasining oshishi glikemiyaning yetarli darajada nazorat qilinmasligini va yurak, qon tomir, asab tizimi kasalliklari va boshqalar kabi diabet asoratlari rivojlanish xavfining oshishini ko‘rsatadi.HOMA indeksi - bu qondagi glyukoza va insulin darajasi asosida oshqozon osti bezi β-hujayralarining insulin qarshiligi va funksiyasini baholash usuli. Bu indeks 2-tip diabet, metabolik sindrom kabi turli xil modda almashinuvi buzilishlari bo‘lgan bemorlarda insulinga rezistentlik darajasi va β-hujayralar funksiyasini baholash uchun keng qo‘llaniladi.
Infeksiyalarni tekshirishGepatit B virusining yuzaki antigeni, HBsAG - bu gepatit B virusining yuzaki antigeni bo‘lib, odatda infeksiyadan keyingi dastlabki bir necha hafta ichida infeksiyalangan odamlarning qonida aniqlanadi.Gepatit C virusiga qarshi antitanachalar Anti-HCV - bu gepatit C virusi. Gepatit C virusiga qarshi antitanachalar testi (HCV) odatda virus bilan oldingi aloqani aniqlash, shuningdek, faol infeksiyani tashxislash uchun ishlatiladi.Treponema pallidium (zaxm) ga qarshi antitanalar - bu zaxm qo‘zg‘atuvchisi Treponema pallidum bakteriyasiga qarshi antitanalarni aniqlash uchun ishlatiladigan tahlil.Oshqozon-ichak tizimi a’zolari holati
ALT va AST jigar hujayralari va boshqa to‘qimalarda uchraydigan fermentlardir. ALT va AST darajasining oshishi jigar hujayralarining shikastlanishini ko‘rsatishi mumkin.
Gammaglutamiltransferaza (GGT) - o‘t yo‘llari bilan bog‘langan ferment. GGT darajasining oshishi o‘t yo‘llarida obstruksiya yoki yallig‘lanish kabi muammolarni ko‘rsatishi mumkin.
Fraksiyalari bo‘lgan bilirubin qizil qon hujayralarining parchalanish mahsuloti bo‘lib, jigar tomonidan qayta ishlanadi. Bilirubin darajasining oshishi jigar yoki o‘t pufagi faoliyati bilan bog‘liq muammolarni ko‘rsatadi.
Ishqoriy fosfataza - ishqoriy fosfatazaning yuqori darajasi jigar, o‘t yo‘llari, suyaklar yoki boshqa kasalliklarni ko‘rsatishi mumkin, past darajasi esa odatda kamroq o‘ziga xos bo‘lib, ozuqa yetishmovchiligi yoki kamqonlik bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.Laktatdegidrogenaza - Qondagi LDG miqdorini o‘lchash turli holatlarni tashxislash va baholashda yordam berishi mumkin. LDG darajasining oshishi miokard infarkti, gepatit, saraton, jarohatlar yoki boshqa patologiyalar kabi hujayralarning shikastlanishi yoki o‘limini ko‘rsatishi mumkin.Alfa amilaza asosan oshqozon osti bezida va so‘lak bezlari va ichak kabi ba’zi boshqa organlarda sintezlanadigan fermentdir. Qondagi alfa amilaza miqdorini o‘lchash turli holatlarni, ayniqsa oshqozon osti bezi va o‘t yo‘llari kasalliklarini tashxislashda foydali bo‘lishi mumkin. Alfa amilaza darajasining oshishi pankreatit, o‘t-tosh kasalligi, o‘tkir yoki surunkali jigar kasalligi va boshqa patologiyalar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.Ultratovush tekshiruvlari UZI
Qorin bo‘shlig‘ining ultratovush tekshiruvi UZI ushbu sohada joylashgan a’zolar holatini tashxislashning eng oddiy, arzon va samarali usullaridan biridir.
Qorin bo‘shlig‘i a’zolarining ultratovush tekshiruvi UZI jigar, o‘t pufagi va o‘t yo‘llari, oshqozon osti bezi, taloqni tekshirishga imkon beradi va kistalar, a’zolar ichidagi toshlar, yallig‘lanish jarayonlari va neoplazmalar kabi kasalliklarning mavjudligini aniqlashga yordam beradi. Kompleks ultratovush tekshiruvlari tufayli gepatitlar, xoletsistitlar, o‘t-tosh kasalligi, sirroz, jigar to‘qimalarining yog‘li o‘zgarishi, o‘t yo‘llari patologiyalari, o‘smalar, parazitar infeksiyalar, qon tomir kasalliklari aniqlanadi.
Qalqonsimon bezning ultratovush tekshiruvi - uning o‘lchami, tuzilishi va tugunlar yoki kistalar kabi anomaliyalar mavjudligini baholash imkonini beradi. Bu qalqonsimon bezning turli kasalliklari, jumladan, gipotireoz, gipertireoz, yallig‘lanish jarayonlari va o‘smalarni aniqlashda yordam beradi. Ultratovush tekshiruvi qalqonsimon bez holatini va davolash samaradorligini kuzatish uchun ham qo‘llanilishi mumkin.Qoldiq siydik hajmini aniqlash bilan siydik pufagi va prostata bezining ultratovush tekshiruvi - siydik pufagi va prostata bezining tuzilishi va hajmini baholash, shuningdek, prostata bezining kattalashishi, siydik pufagidagi toshlar yoki o‘sma kabi mumkin bo‘lgan anomaliyalar yoki patologiyalarni aniqlash uchun o‘tkaziladi. Qoldiq siydik hajmini aniqlash siydik chiqarish tizimi faoliyatini baholashda, prostata bezining xavfsiz giperplaziyasi yoki siydik pufagining nevrogen disfunksiyasi kabi holatlarni tashxislash va kuzatishda yordam beradi.Buyraklar va buyrak usti bezlarining ultratovush tekshiruvi - buyraklarning holatini baholash, mumkin bo‘lgan anomaliyalar, toshlar, kistalar va o‘smalarni aniqlash uchun o‘tkaziladi. Buyrak va buyrak usti bezining UTTsi buyrak funksiyasini baholaydi, buyrak o‘lchamlarini o‘lchash va ularning tuzilishi xususiyatlarini aniqlash orqali amalga oshiriladi. U davolash samaradorligini kuzatishda va surunkali buyrak yetishmovchiligi yoki buyrak usti bezi o‘smalari kabi turli kasalliklarni tashxislashda samarali hisoblanadi.RentgenKo‘krak qafasi rentgenografiyasi - bu tekshiruv shifokorga yurak va o‘pka kabi ko‘krak bo‘shlig‘i a’zolarining tasvirini olish, ularning tuzilishi va funksiyasidagi mumkin bo‘lgan o‘zgarishlarni aniqlash imkonini beradi.